جلال الدین سیوطى صاحب تفسیر «الدرّ المنثور» و کتابهاى زیاد دیگر و از بزرگترین شخصیتهاى علمىِ اهل سنّت، در این باره بحث مفصّلى دارد که اینک خلاصه آن را مى آوریم.

او مى گوید: قبل از اسلام، همانگونه که در جزیرة العرب گروهى از مردم مانند ورقة بن نوفل و زید بن عمرو بن نفیل بر توحید و یگانه پرستى پایدار نبودند، خاندان پیامبر و پدر و مادر او هم از «حُنَفا» و در دین جدّشان حضرت ابراهیم(علیه السلام) بودند و بر آیین او عمل مى کردند.

سیوطى اضافه مى کند: گروهى از علماى ما درباره اجداد رسول خدا(صلى الله علیه وآله) بر همین عقیده هستند که از جمله آنها است امام «فخر رازى». او در تفسیر خود «انوار التنزیل» چند دلیل بر این مطلب آورده است:
1 ـ }الَّذی یراکَ حینَ تَقُومُ، وتَقَلُّبَکَ فی السّاجِدین{.(1)
ــــــــــــــــــــــــــــــــــ
1 ـ شعرا: 217 و 218

«خدایى که تو را مى بیند، آنگاه که به عبادت بر مى خیزى و آنگاه که در میان سجده کنندگان منتقل مى گردى»

به عقیده مفسّران منظور از «تقلّب و جابجا شدن در ساجدین» انتقال نطفه پیامبر از صُلب سجده کننده و موحد و خداشناسى است به صلب سجده کننده و موحد دیگر. و این آیه دلیل است بر این که همه پدران پیامبر، موحد و خداشناس و از کسانى بودند که به پیشگاه خداوند یکتا سجده و ستایش مى کردند.

2 ـ «لَمْ أزَلْ أنْقُل مِن أصلابِ الطّاهِرینَ الى أرحام المطهّرات».
«من همیشه از صلبهاى پاک به ارحام پاک منتقل شده ام.»
در قرآن مجید هم مى فرماید: (إنّما المشرکون نجس) و اگر اجداد و جدّه هاى پیامبر مشرک بودند، پاکى آنها را تأیید نمى کرد.

سیوطى پس از نقل دلایل دیگر از فخر رازى، مى گوید: فخر رازى که به ایمان و قداست اجداد پیامبر معتقد است و این دلایل را بیان کرده، در عظمت و شخصیت وى همین بس که بزرگترین امام و پیشواى دینى و یگانه شخصیت علمى و تنها پاسخگوى سؤالات مختلف علمى دانشمندان دوران خود مى باشد.

سیوطى آنگاه در تأیید نظریه فخر رازى به بیان چند دلیل عقلى و نقلى دیگر مى پردازد و در اثبات این موضوع احادیثى از بخارى، بیهقى و ابونعیم و سایر محدّثان نقل مى کند و سپس دلائلى را که شهرستانى و ماوردى آورده اند متذکر مى شود.(1)

کتابهایى که علماى اهل سنّت در این باره نوشته اند:علماى اهل سنّت درباره ایمان اجداد و پدر و مادر رسول خدا(صلى الله علیه وآله) تألیفات زیادى دارند که تنها سیوطى چهار جلد کتاب در موضوع یاد شده به رشته تألیف در آورده است:

1 ـ الدرج الرفیعة فی الآباء الشریفة.
2 ـ المقاصد السندسیّة فی النسبة المصطفویّة.
3 ـ التعظیم والمنّة بأن أبوی رسول الله(صلى الله علیه وآله) فی الجنّة.
4 ـ السبل الجلیّة فی الآباء العلیّة.(2)

دیدگاه علما و دانشمندان شیعه:

به طورى که پیشتر اشاره کردیم، ایمان پدر و مادر رسول خدا(صلى الله علیه وآله) و طهارت و قداست ولادت همه انبیا، از مسلّمات بلکه از مشخصات بارز عقیده شیعه به حساب مى آید.

فخر رازى مى گوید: «قالت الشیعة أنّ أحداً مِنْ آباء الرّسول وأجدادِهِ ما کان کافراً...».(3)

گفتار فخر رازى نشانگر آن است که عقیده شیعه و اتفاق علماى آنان در موضوع بحث، حتّى براى اهل سنّت نیز معلوم و در نزد آنان نیز از مسلّمات بوده است.

مجلسى(رحمه الله) مى گوید: امامیّه اتفاق نظر دارند بر این که پدر و مادر پیامبر(صلى الله علیه وآله) و همه اجداد آن بزرگوار، تا آدم(علیه السلام) نه تنها موحّد و با ایمان بلکه از گروه صدّیقین بوده اند; زیرا یا پیامبر بوده اند یا از اوصیاى پیامبران و شاید بعضى از آنها به جهت تقیّه یا مصالح دینى دیگر، از اظهار اسلام خود امتناع مىورزیده اند.(4)

دلائل علماى شیعه:
ــــــــــــــــــــــــــــــــــ
1 ـ مالک الحنفاء: ص17، به نقل پاورقى بحارالانوار، ج15، ص121 ـ 128
2 و 4 ـ همان.
4 ـ بحارالأنوار، ج15، ص117